Gładzie i masy szpachlowe: dla pięknych i zdrowych wnętrz

Wykończenie na gładko i pomalowanie to najpopularniejszy i jednocześnie najprostszy sposób dekoracji ścian. W osiągnięciu odpowiedniego efektu kluczowe są gładzie i masy szpachlowe – sprawdzone materiały, które dzięki nowoczesnym technologiom potrafią dodatkowo korzystnie wpływać na klimat panujący w pomieszczeniach. Przed zaplanowaniem i rozpoczęciem prac warto przypomnieć sobie zasady dot. aplikacji gładzi, jak najlepiej wykorzystać potencjał tkwiący w tych materiałach.

GŁADZIE I MASY SZPACHLOWE – CZYM SIĘ RÓŻNIĄ?

Choć gładzie i masy szpachlowe często uważa się za te same produkty i nawet stosuje się zamiennie ich nazwy, należy pamiętać, że są to materiały o różnych właściwościach użytkowych i o różnym zastosowaniu. W przypadku nierównego podłoża, takiego jak np. stare ściany wymagające uzupełniania ubytków, maskowania instalacji, wyrównywania dużych powierzchni czy precyzyjnego wyprowadzania kątów i płaszczyzn, stosuje się masy szpachlowe. Zazwyczaj są twardsze od gładzi, mają wysoką przyczepność do podłoża i można je nakładać grubszymi warstwami, nawet do 10 mm, co pozwala przyspieszyć prace i obniżyć w ten sposób ich koszty. Z kolei przy drobnych nierównościach najlepiej stosować gładzie. Nakłada się je w cieńszych warstwach, wynoszących ok. 2–3 mm, posiadają drobniejsze uziarnienie od szpachli i są z reguły łatwiejsze w szlifowaniu. Przed nałożeniem gładzi należy naprawić wszystkie uszkodzenia ścian – ubytki i nierówności wypełnia się masą szpachlową.

GŁADZIE: RODZAJE I ZASTOSOWANIE

– Gładzie gipsowe – są najbardziej rozpowszechnionym rodzajem gładzi, sprzedawane są zazwyczaj w postaci suchej mieszanki do zarobienia z wodą. Stosuje się je do przygotowania podłoża np. przed malowaniem pomieszczenia, na wstępnie wyrównanych, oczyszczonych i przygotowanych (np. poprzez gruntowanie) powierzchniach cementowych, cementowo-wapiennych, gipsowych czy płytach gipsowo-kartonowych. Ułożoną gładź po wyschnięciu należy przeszlifować. Trzeba też pamiętać, że gips jest materiałem chłonnym, dlatego nie powinno się go stosować w pomieszczeniach narażonych na ciągłe zawilgocenie oraz kondensację pary wodnej, takich jak np. łazienki, pralnie czy suszarnie. Powoduje też korozję stali, dlatego wszystkie elementy stalowe trzeba wcześniej zabezpieczyć.

– Gładzie polimerowe – najczęściej można je spotkać w postaci gotowych do użycia mas w wiaderkach. Nie wymagają one rozrabiania z wodą i gwarantują jednakową konsystencję. Są odporne na wilgoć, a zawarta w składzie żywica polimerowa w znacznym stopniu poprawia ich parametry wytrzymałościowe, zapewniając im również doskonałą przyczepność do podłoża. Dzięki temu można pominąć etap wcześniejszego gruntowania nośnych powierzchni, a tym samym zaoszczędzić dodatkowy czas oraz środki finansowe. Ponadto, ich wysoka elastyczność sprawia, że wykończenie zyskuje większą odporność na uszkodzenia mechaniczne i niewielkie ruchy konstrukcyjne.

– Gładzie wapienne – są twardsze od gipsowych i nie wymagają szlifowania. Mogą być stosowane także w pomieszczeniach o podwyższonej wilgotności powietrza. Dzięki wysokiej zdolności do dyfuzji pary wodnej pomagają regu lować wilgotność w pomieszczeniach, utrzymując ja na stałym, zrównoważonym poziomie. Co więcej, nie wydzielają zapachów, nie emitują szkodliwych lotnych związków organicznych. Ich zaletą jest również wysokie pH, stanowiące skuteczną barierę dla rozwoju chorobotwórczych mikroorganizmów, takich jak grzyby pleśniowe.

MASY SZPACHLOWE: RODZAJE I ZASTOSOWANIE

Do prac wykończeniowych polegających na m.in. uzupełnianiu ubytków oraz wyrównywaniu powierzchni powszechnie stosuje się także różnego rodzaju masy szpachlowe. Mieszanki różnią się między sobą pod względem zastosowanych dodatków, dobieranych pod kątem często wyspecjalizowanego przeznaczenia, np. wykonywania łączeń między płytami gipsowo-kartonowymi czy do osadzania narożników.
W odróżnieniu od gładzi, masy szpachlowe nie muszą być nakładane w kilku warstwach. Są też produktami o wysokiej przyczepności i twardości, co zapewnia dobre podłoże pod kolejne warstwy wykończeniowe. Materiały te można nakładać warstwami o grubości nawet 10 mm.
Szpachlę układa się zazwyczaj jako warstwę podkładową pod gładź, dlatego nie ma z reguły konieczności starannego wygładzenia powierzchni.

JAK APLIKOWAĆ, ŻEBY NIE ŻAŁOWAĆ?

Zarówno w przypadku mas szpachlowych jak i gładzi, kluczowe dla uzyskania jak najlepszego efektu końcowego jest odpowiednie, zgodne ze sztuką przeprowadzenie prac. Choć oba materiały różnią się od siebie, lista błędów najczęściej popełnianych przez wykonawców jest w zasadzie bardzo zbliżona:

Optymalna liczba jonów w powietrzu wynosi min. 1000/cm3 (W mieszkaniach w centrach miast liczba jonów to często mniej niż 100/cm3).

1. odpowiednio dobrać produkt zgodnie z jego przeznaczeniem. Masy szpachlowe są często wprost dedykowane do określonych prac, takich jak wspomniane łączenie płyt gipsowo- -kartonowych czy osadzanie narożników. W przypadku gładzi, produkty gipsowe najczęściej stosuje się w sypialniach i salonach. Gładzie wapienne i polimerowe z kolei lepiej sprawdzają się w kuchniach czy łazienkach, a więc pomieszczeniach o podwyższonym poziomie wilgotności,

2. odpowiednie przygotowanie podłoża. Powierzchnia, na którą zamierza się aplikować materiał musi być czysta, sucha, dobrze związana i pozbawiona zatłuszczeń. Zalecane jest gruntowanie podłoża preparatami wyrównującymi jego chłonność, zwiększającymi przyczepność i wiążącymi luźne fragmenty. Należy również pamiętać o zabezpieczeniu antykorozyjnym elementów stalowych reagujących zwłaszcza z gipsem, a także wzmocnieniu odpowiednią siatką lub taśmą połączeń oraz zastosowaniu profili w narożnikach,

3. nieprzestrzeganie zaleceń producenta dotyczących przygotowania i aplikacji materiału. Problemy z jego rozprowadzaniem, przyczepnością, pękaniem lub zbyt szybkim bądź zbyt wolnym wysychaniem, są zazwyczaj spowodowane tym, że zignorowano lub nawet nie zapoznano się z informacjami umieszczonymi na opakowaniu lub w karcie technicznej produktu. A to właśnie tam można sprawdzić, m.in. w jakiej proporcji należy rozrobić sypką mieszankę, w jakiej temperaturze produkt aplikować, czym i jak grubo go nakładać, po jakim czasie nakładać kolejne warstwy, kiedy je szlifować, itd.,

4. konieczność używania odpowiednich i czystych narzędzi. Materiały rozrabiane i umieszczane w brudnych pojemnikach, a następnie aplikowane brudnymi narzędziami mogą tracić swoje właściwości. W przypadku gładzi szczególnie uciążliwe są biorące się z zabrudzeń grudki, utrudniające uzyskanie gładkiej powierzchni. Podobnie jak podczas procesu szlifowania, gdy zapchana siatka czy zużyty papier ścierny mogą zepsuć ostateczny efekt prac.

Zasada działania gładzi oraz farby poprawiającej jakość powietrza w pomieszczeniach.

„ZDROWE” ŚCIANY I SUFITY

Wybierając materiały do prac wykończeniowych, należy zwrócić uwagę na ich skład i właściwości nie tylko pod kątem uzyskania pożądanej trwałości, estetyki czy łatwości prowadzenia prac, lecz także jakości powietrza w pomieszczeniach. Spędza się w nich nawet 90% życia, dlatego klimat w nich panujący wywiera znaczący wpływ na samopoczucie. Warto zatem stawiać na materiały paroprzepuszczalne, na bazie naturalnych składników, bez konserwantów i szkodliwych dla zdrowia lotnych związków organicznych (LZO). Należy zweryfikować też czy produkty, po które się sięga, posiadają certyfikaty potwierdzające ich nieszkodliwość oraz ochronę środowiska, np. natureplus*.

Parametrem o dużym znaczeniu dla mikroklimatu wnętrz i zdrowia mieszkańców jest wilgotność powietrza. Nowoczesne, specjalne masy szpachlowe na bazie naturalnych minerałów, wapna i odpowiednich dodatków pozwalają nie tylko stworzyć „oddychające” pokrycie ścian i sufitów. Taka powierzchnia (i to już przy grubości ≥1,5 mm) zapewnia zarówno bardzo dobrą dyfuzję, czyli przenikanie pary wodnej, ale także regulowanie  jej ilości w powietrzu. Jest to możliwe dzięki gromadzeniu wilgoci w przypadku jej nadmiaru, a także oddawanie z powrotem gdy powietrze staje się zbyt suche. Masy te mogą być stosowane m.in. na płyty gipsowo-kartonowe oraz beton, czyli podłoża nie posiadające zdolności do absorpcji wilgoci z powietrza i regulowania jej poziomu.
Warto także zwrócić szczególną uwagę na innowacyjne farby zapewniające wytwarzanie w powietrzu naturalnych jonów ujemnych. Wytworzone jony oddziałują na pyłki oraz drobny kurz niczym naturalne magnesy. Przyciągają je i łączą w większe skupiska, które opadają na ziemię, dzięki czemu można je bez trudu usunąć podczas porządków. Powstające w powietrzu aniony działają skutecznie także na aerozole będące nośnikami wirusów i bakterii, powodując radykalny spadek ich stężenia w powietrzu i je oczyszczając. Wydatnie poprawi się zatem jakość powietrza w pomieszczeniu i zminimalizuje się ryzyko zakażenia. To wszystko powoduje, że we wnętrzach o odpowiednio wysokim stężeniu jonów lepiej czują się nie tylko alergicy. Zyskują wszyscy, bo czystsze powietrze to łatwiejsze oddychanie, lepsze samopoczucie i koncentracja, szybsza regeneracja organizmu, zdrowszy sen, a także mniejsze ryzyko infekcji i reakcji alergicznych.