Jak zadbać o taras i altanę? Impregnacja i konserwacja elementów drewnianych

Istnieje ponad 5 tys. gatunków drewna, które mają różnorodne zastosowanie. Z tego naturalnego materiału wykonamy podłogę, taras, ale także meble czy kompletną konstrukcję domu. Warunkiem długoletniego użytkowania jest odpowiednia pielęgnacja – dostosowana do rodzaju i przeznaczenia. Jak powinna przebiegać impregnacja i konserwacja drewnianych elementów w ogrodzie, jak np. altanki i tarasu?

DOBIERZ OCHRONĘ DO SPECYFIKI

Każdy kawałek surowego drewna, który zamierzamy wykorzystać w warunkach atmosferycznych, powinien zostać zaimpregnowany produktem biobójczym, a także pokryty kolorowym preparatem chroniącym przed wpływem promieni UV. To absolutna baza ochronna przed wilgocią, szarzeniem, rozwojem grzybów i glonów. Dostępne na rynku produkty, jak: oleje, lakiery, lakierobejce, impregnaty, oferują pielęgnację dopasowaną do specyficznego przeznaczenia poszczególnych elementów drewnianych, jak również bogactwo efektów dekoracyjnych i wykończeniowych.
Impregnaty wodne zapewniają szybkie wykonanie prac, kolejną warstwę można nakładać po kilku godzinach. Głęboko wnikają i wzmacniają drewno, chroniąc je przed rozwojem grzybów pleśniowych, glonów i owadami. Są zalecane do pielęgnacji drewna na zewnątrz – należy pamiętać, że zapewniają one krótszy czas ochrony. Można stosować je na płotach, altanach i elewacjach drewnianych.

Impregnaty rozpuszczalnikowe zapewniają wieloletnią ochronę, wnikają w strukturę drewna szybciej i głębiej. Opady deszczu nie są w stanie wypłukać produktu, dzięki czemu drewno jest chronione przed działaniem nawet surowych warunków atmosferycznych. Zapewniają również ochronę przed grzybami i owadami. Hydrofobizują powierzchnię, zabezpieczając ją przed nadmiernym nasiąkaniem wodą, osadzaniem się kurzu. Co więcej, impregnaty rozpuszczalnikowe występują zazwyczaj w wielu kolorach. Dzięki barwnikom ochronią skutecznie powierzchnię także przed działaniem promieniowania UV. Warto stosować je na elewacjach, altanach i płotach.
Oleje i pokosty z dodatkiem naturalnych składników zachowują w pełni oryginalny charakter drewna. Nie tworzą filmu, ale zabezpieczają przed zarysowaniami. Zatem luźne ziarenka piasku lub kocie pazury nie stanowią zagrożenia. Powierzchnia drewna olejowanego nie łuszczy się. Ogromną zaletą tej metody jest także możliwość miejscowego odnawiania ochrony, bez konieczności olejowania całej powierzchni. Co istotne, choć powierzchnia nie jest twarda, oleje i pokosty w pełni chronią drewno przed wilgocią, owadami, czynnikami biologicznymi i promieniowaniem UV. Najlepiej stosować je na surowe drewno, a także meble i tarasy.

Lakierobejce to ochronno-dekoracyjne produkty tworzące powłokę o estetycznym wykończeniu: satynowym, matowym, półmatowym. W wariancie wodnym nie zasłaniają rysunku drewna, a nawet go podkreślają. Są dostępne w wielu różnorodnych kolorach. Ich ochrona jest kompleksowa i długotrwała – nawet do kilku lat. Obejmuje zarówno czynniki biologiczne, jak i atmosferyczne czy intensywną eksploatację. Przeznaczone są przede wszystkim do ochrony elementów na zewnątrz i wewnątrz pomieszczeń – fasad, drzwi, okien, ale także mebli ogrodowych.
Lakiery zapewniają najbardziej widoczną, niemal gładką powierzchnię. Jest ona bardzo elastyczna, a w związku z tym także bardziej odporna na uszkodzenia mechaniczne. Co za tym idzie zapewnia podwyższoną ochronę na trudne warunki atmosferyczne, doskonale radzi sobie z oddziaływaniem wody. Niejako zamyka wodzie, a także czynnikom biologicznym dostęp do drewna. Przeznaczone do ochrony i dekoracji powierzchni na zewnątrz i w wewnątrz pomieszczeń, w szczególności elementów pionowych, takich jak: płoty, altany, elewacje drewniane.

Oferta preparatów jest ogromna, dlatego czasem trudno skomponować najskuteczniejszą kombinację. Nie zawsze wiadomo, jaka ochrona jest wystarczająca. Omówmy dwa najpopularniejsze przypadki. 

MINIMALISTYCZNA PIELĘGNACJA TARASU

Powierzchnia tarasu jest mocno eksploatowana, a także narażona na kontakt z wilgocią i brudem. Najlepiej sprawdza się tutaj połączenie, które głęboko wnika w strukturę drewna i nasączą ją, nie tworząc wyczuwalnej powłoki, jak np. impregnaty i oleje. Drewno olejowane jest elastyczne. Powierzchnia nie łuszczy się i nie pęka, jest także odporna na plamy. Sam proces olejowania nie jest skomplikowany, a nawet należy do przyjemniejszych zajęć. Taras, który jest już zabezpieczony olejem, wystarczy umyć. Po wyschnięciu, pokrywamy deski warstwą oleju. Po wymieszaniu, preparat rozprowadza się wzdłuż słoi za pomocą pędzla, gąbki lub miękkiej szmatki. Prace zaczynamy od ścian domu. Pozostawiamy olej do wchłonięcia, a nadmiar ścieramy po upłynięciu 15–30 minut. Czynność należy powtórzyć, kiedy olej wyschnie. W przypadku tarasów pokrytych innego rodzaju powłokami, konieczne jest cyklinowanie i szlifowanie powierzchni do żywego drewna. Jeśli powstały na niej ubytki, należy uzupełnić je szpachlą i wyrównać papierem ściernym. Po pracach naprawczych odkurzamy deski z pyłu, a w dalszej kolejności rozpoczynamy olejowanie. Inne elementy tarasowe, jak balustrady, drewniane donice czy pergole należy pielęgnować innym zestawem środków – podobnym, jak w przypadku altany. 

ALTANA CHRONIONA PRZEZ DEKORACJĘ 

Sprawa pielęgnacji altany jest o tyle problematyczna, że konstrukcja składa się nie tylko z drewna. Elementy, które nie powinny być malowane (płytki, kostka brukowa), należy dokładnie przykryć folią malarską. Bawełnianą szmatką lub szczotką z grubym włosiem oczyszczamy całą drewnianą powierzchnię. Następnie, w razie potrzeby, wygładzamy drewno papierem ściernym lub szlifierką mechaniczną. Ostatnim etapem przygotowawczym jest odpylenie powstałego kurzu i drobnych zanieczyszczeń. Do dalszej pracy przydadzą nam się akcesoria takie jak: pędzle i wałki do malowania oraz listewka do mieszania preparatów ochronno-dekoracyjnych. Jeżeli podczas przygotowania podłoża odsłoniliśmy surowe drewno, w tych miejscach pierwszą warstwę zawsze stanowi silnie penetrujący drewno, impregnat grunt. Uzupełnieniem jest preparat kolorowy chroniący przed promieniowaniem UV. Wyrób stanowiący drugą, zewnętrzną warstwę ochronną drewna, trzeba najpierw dokładnie wymieszać, by uzyskać jednolity kolor. Nakładamy go pędzlem z włosia naturalnego i rozprowadzamy dokładnie wzdłuż struktury drewna, tak by preparat równo wniknął. Taką czynność powinniśmy powtórzyć, co najmniej dwukrotnie.

O CZYM PAMIĘTAĆ

W przypadku surowego drewna warto sprawdzić jego stan – to, czy nie jest zaatakowane przez owady, siniznę, glony i grzyby pleśniowe. Kolejnym krokiem jest skontrolowanie wilgotności drewna, jeśli dysponujemy miernikiem wilgotności – można go również wypożyczyć. Optymalna wartość wilgotności sprawdzana przy sękach wynosi dla drewna zewnętrznego 8–16%, a tego w domu 8–12%. To ważne, ponieważ mokre drewno nie wchłonie preparatu. Oczywiście, w przypadku konserwacji drewna starego, skupiamy się przede wszystkim na miejscowych uszkodzeniach i ich naprawach oraz ogólnym odnowieniu powierzchni. Choć preparaty mają podobne zastosowania, często się od siebie różnią. Na puszkach i w karcie technicznej dostępnej na stronie producenta znajdują się wskazówki dotyczące przeznaczenia produktu, sposobu aplikacji, czasu schnięcie itp. Warto poświęcić kilka minut na zaznajomienie się z cennymi wskazówkami.

NAJCZĘŚCIEJ POPEŁNIANE BŁĘDY

+ zabezpieczanie drewna surowego bez impregnatu grunt – impregnatu biobójczego, jako podstawy zabezpieczenia drewna,
+ nie wymieszanie preparatu przed malowaniem,
+ nie stosowanie się do zaleceń producenta na opakowaniu oraz w karcie technicznej,
+ impregnowanie bez sprawdzenia stanu drewna i odpowiedniego jego przygotowania,
+ używanie jednego preparatu do różnych zastosowań.