Nieocieplone lub niedocieplone budynki zużywają znacznie więcej energii, niż powinny. Zatruwają przez to środowisko, a nas osobiście uderzają po kieszeni horrendalnymi rachunkami za ogrzewanie czy klimatyzację. Przeprowadzenie termomodernizacji wraz z zaizolowaniem przegród zewnętrznych budynku pozwala zmniejszyć straty energii i emisję CO2 do atmosfery, poprawia też nasze zdrowie i komfort, a przy okazji odciąża codzienny budżet.
Głęboka termomodernizacja budynku może obniżyć roczne koszty energii nawet o 60–70%, co w wielu przypadkach oznacza kwoty liczone w tysiącach. Największe oszczędności na ogrzewaniu i chłodzeniu przynosi termoizolacja ścian, dachu i podłogi, bo to ona przede wszystkim chroni przed stratami ciepła zimą i przed nadmiernym nagrzewaniem latem. Jej skuteczność uwarunkowana jest między innymi wyborem odpowiedniego materiału ociepleniowego. Dobrej jakości ocieplenie już w pierwszym sezonie zaowocuje „lżejszymi” rachunkami.
ILE CIEPŁA TRACIMY PRZEZ BRAK TERMOIZOLACJI?
Szacuje się, że przez nieocieplone ściany budynku ucieka do 40% ciepła, a przez pozbawiony izolacji dach do 27%. Gdyby dołożyć do tego piwnicę i stratę kolejnych 10%, okazuje się, że przez brak termoizolacji tracimy z budynku niemal 80% energii grzewczej, za którą niepotrzebnie płacimy. Przy tak nieefektywnym gospodarowaniu wysokie koszty ogrzewania nie idą w parze z poprawą komfortu, a co więcej, niedogrzane budynki często stają się źródłem problemów zdrowotnych. Termoizolacja ścian, dachu i przyziemia budynku jest więc priorytetem na liście prac termomodernizacyjnych. Nie tylko chroni przed ucieczką ciepła, redukując bieżące opłaty nawet o połowę – przy czym już samo ocieplenie ścian przynosi oszczędności na poziomie 20-35%, a dachu o co najmniej 10% – ale też zapewnia zdrowszy, lepszy byt na co dzień.
CO POWINNA OBEJMOWAĆ TERMOMODERNIZACJA?
Do prac termomodernizacyjnych zalicza się ocieplenie ścian, stropów, dachów i podłóg na gruncie, wymianę okien, drzwi i bramy garażowej, a także zastąpienie klasycznej wentylacji grawitacyjnej instalacją wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła. Nie bez znaczenia jest kolejność prowadzonych prac. Najlepiej zacząć od wymiany stolarki otworowej, następnie ocieplić przegrody, dbając o szczelne obróbki wokół nowych okien i drzwi. Całość można też uzupełnić o pompę ciepła lub instalację fotowoltaiczną, które wspomogą oszczędny bilans energetyczny budynku.
DLACZEGO DO TERMOMODERNIZACJI WARTO WYKORZYSTAĆ WEŁNĘ SKALNĄ?
Wełna skalna jest materiałem wszechstronnym. Dostępna w różnych formach i strukturach, pozwala na wykonanie efektywnej termoizolacji każdej przegrody w budynku. Przykładowo do ocieplania poddasza najlepiej sprawdzą się klasyczne płyty i maty, podczas gdy na elewację i stropodachy polecane są płyty dwugęstościowe. Podejmując się remontu, warto też rozważyć zastosowanie luźnej wełny do nadmuchu. To rozwiązanie najszybsze w aplikacji – poddasze można ocieplić w jeden dzień – a przy tym skuteczne nawet przy skomplikowanych konstrukcjach, pozbawione odpadów i wygodne dla mieszkańców.
Wełnę skalną cechują dobre parametry cieplne, które zapewniają odczuwalne zmniejszenie strat ciepła zimą i ograniczenia nagrzewania się pomieszczeń latem. W zależności od rodzaju wełny, jej współczynnik przewodzenia ciepła λ oscyluje na poziomie 0,034– 0,038 W/(mK). Ponadto sprężysta budowa wełny zapewnia szczelne, bezmostkowe przyleganie materiału nawet w przypadku nierównego czy zwichrowanego podłoża, co w starych budynkach nie należy do rzadkości. Dodatkowym atutem jest włóknista struktura, dzięki której wełna ma wysoką paroprzepuszczalność, a to w remontowanych budynkach bywa bardzo istotne dla uniknięcia problemów z pleśnią. Ogromną zaletą wełny skalnej jest jej niepalność. To ważny aspekt w kontekście rosnącej skali instalacji fotowoltaicznych montowanych na dachach czy nabywanych masowo rozmaitych pojazdów elektrycznych. Decydując się na zainwestowanie w termomodernizację, warto wybrać taki materiał, który zwiększy bezpieczeństwo pożarowe. Dzięki termoizolacji z wełny skalnej, która ma najwyższą klasę odporności ogniowej A1, nie tylko zyskujemy lepszy bilans energetyczny i zdrowotny budynku, ale też chronimy domowników przed skutkami działania ognia.
Ponieważ termomodernizacja jest inwestycją która zwróci się w dłuższym czasie, warto wybierać takie materiały, które wystarczą nie tylko na pierwsze trzy sezony, ale na kilka pokoleń. Ponieważ wełna powstaje z naturalnego surowca, jakim jest skała, charakteryzuje się wysoką odpornością na starzenie i ponadprzeciętną trwałością. Jej cechy nie ulegają pogorszeniu przez dziesięciolecia.
GDZIE SZUKAĆ DOTACJI?
Najbardziej znanym programem rządowym oferującym wsparcie przy finansowaniu termomodernizacji jest „Czyste Powietrze”. Na obowiązujących od 31 marca 2025 r. nowych warunkach programu, o dotację na poziomie podstawowym, czyli do 40% kosztów kwalifikowanych, mogą ubiegać się ci właściciele budynków i lokali, których roczny próg dochodowy nie przekracza 135 000 zł. Program określa też kwoty dochodów kwalifikujących do podwyższonego (70%) i najwyższego (100%) poziomu dofinansowania, ponadto stosownie do poziomu narzuca maksymalne kwoty dotacji dla poszczególnych etapów prac: od 100 do 250 zł/m2 za ocieplenie ścian, od 80 do 200 zł/m2 za ocieplenie poddaszy i od 60 do 150 zł/m2 za ocieplenie podłóg. Poza termoizolacją przegród, w ramach dotacji termomodernizacyjnej „Czystego Powietrza” można ubiegać się o zwrot kosztów na wymianę stolarki okiennej i drzwiowej, bramy garażowej, a także instalację wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła. Program umożliwia też wsparcie przy wymianie starego pieca czy kotła lub zakupie pompy ciepła.
Programem o zbliżonych założeniach, ale skierowanym nie do właścicieli domów, a lokali mieszkalnych w budynkach wielorodzinnych, jest „Ciepłe Mieszkanie”. Intensywność dofinansowania wynosi tu w zależności od progu dochodowego odpowiednio 30, 60 i 90% (lub 35, 65 i 95%, jeśli dotyczy miejscowości z listy najbardziej zanieczyszczonych gmin)
. Wnioski o dotacje składa się w gminach, a wsparcie dla osób fizycznych wynosi do 41 000 zł (lub 43 900 zł w najbardziej zanieczyszczonych gminach). Równolegle z dofinansowanie z „Czystego Powietrza” można ubiegać się o zwrot kosztów przy wykorzystaniu Ulgi Termomodernizacyjnej, przy czym kwota odliczenia nie może przekroczyć 53 000 zł. Co istotne, ulga przypisana jest nie do lokalu, ale do podatnika, więc można ją wykorzystać sumując wydatki dla kilku nieruchomości, odliczając na przykład w jednej wymianę okien, w drugiej ocieplenie, wymianę kotła czy instalację pompy ciepła. Trzeba pamiętać, że wartość ulgi powinna być określona w deklaracji podatkowej. Nie jest ona rozliczana przez NFOŚiGW.
W gminach objętych tzw. uchwałą antysmogową można pytać jeszcze o program Stop Smog. Jeśli gmina do niego przystąpiła, właściciele domów mogą ubiegać się o dofinansowanie na termomodernizację i wymianę źródła ciepła na niskoemisyjne.
