Dbanie o drożność i czystość przewodu kominowego to nie tylko obowiązek prawny, ale przede wszystkim kwestia bezpieczeństwa oraz efektywności ogrzewania domu. Regularne czyszczenie komina zapobiega odkładaniu się sadzy, poprawia ciąg i minimalizuje ryzyko pożaru sadzy, który może spowodować poważne zniszczenia. Wyjaśniamy więc, jak wyczyścić komin z sadzy, jakie narzędzia są do tego potrzebne oraz czy da się to zrobić samodzielnie, a jeśli tak – jak wyczyścić komin domowym sposobem.
Dlaczego czyszczenie komina jest tak ważne?Zanieczyszczony komin ogranicza przepływ spalin, powoduje cofanie się dymu do pomieszczeń, a w skrajnych przypadkach może doprowadzić do zapłonu osadów wewnątrz przewodu. Sadza powstaje w wyniku niecałkowitego spalania paliw stałych, szczególnie mokrego drewna czy węgla niskiej jakości. Z czasem jej warstwa staje się coraz grubsza i bardziej zbita, co utrudnia działanie kotła czy kominka. Dlatego przepisy budowlane i przeciwpożarowe nakładają na właścicieli domów obowiązek regularnego czyszczenia przewodów kominowych.
Kto może czyścić komin?
Właściciel domu jednorodzinnego może samodzielnie wykonać podstawowe czyszczenie komina – usunąć sadzę przy użyciu szczotki kominowej, linki lub zestawu do czyszczenia od dołu. Nie jest wymagane posiadanie specjalnych uprawnień, o ile prace te mają charakter konserwacyjny i nie zastępują obowiązkowych przeglądów. Jednak prawo budowlane nakłada obowiązek, aby co najmniej cztery razy w roku przewody dymowe i spalinowe były czyszczone przez osobę z uprawnieniami kominiarskimi, a przewody wentylacyjne – przynajmniej raz w roku.
Kominiarz posiadający kwalifikacje nie tylko usuwa zanieczyszczenia, ale także wystawia protokół, który jest wymagany w przypadku kontroli ubezpieczeniowej lub po zdarzeniu losowym, takim jak pożar. Samodzielne czyszczenie może więc być praktycznym rozwiązaniem między obowiązkowymi wizytami fachowca, ale nie zwalnia z konieczności posiadania dokumentacji przeglądów.
Jak wyczyścić komin od dołu, a jak od góry?
Czyszczenie komina można przeprowadzić zarówno od strony dachu, jak i od dołu poprzez wyczystkę, czyli specjalny otwór rewizyjny znajdujący się w dolnej części przewodu. Tradycyjnie praca ta wykonywana była z dachu – po prostu opuszczało się szczotkę kominową na stalowej lince i energicznie poruszało nią w górę i w dół, aż do usunięcia osadu. Jednak w nowoczesnych instalacjach coraz częściej praktykuje się czyszczenie od dołu, co jest bezpieczniejsze i możliwe również w niesprzyjających warunkach atmosferycznych. W tym celu używa się elastycznych prętów z obrotową szczotką, które wprowadza się do wnętrza komina przez wyczystkę i przesuwa do góry – wykonujemy ruchy posuwisto-zwrotne, które odrywają sadzę od ścian komina. Pamiętajmy, że czyszcząc komin, należy zabezpieczyć pomieszczenie przed pyłem i sadzą, a także zamknąć dopływ powietrza do kotła lub kominka.
Jak przebić zatkany komin?
Zdarza się, że komin jest całkowicie niedrożny – z powodu osypanej sadzy, gniazd ptaków lub innych zanieczyszczeń. W takiej sytuacji kluczowe jest ustalenie przyczyny zatkania. Jeśli jest to nagromadzona sadza, można spróbować mechanicznego udrożnienia przewodu. Jak to zrobić? W pierwszej kolejności warto użyć specjalnej szczotki z ciężarkiem, którą opuszcza się z góry i energicznymi ruchami próbuje przebić zator. Jeżeli jednak osad jest bardzo zbity lub przypalony, przyda się profesjonalny sprzęt kominiarski z obrotowymi głowicami czyszczącymi. Właściciele domów często stają przed dylematem, jak przebić zatkany komin, gdy nie mają dostępu do fachowych narzędzi – wówczas można spróbować wprowadzić od dołu elastyczny pręt z końcówką udrażniającą, ale należy to robić ostrożnie, aby nie uszkodzić wkładu kominowego.
Jak wyczyścić komin domowym sposobem?
Nie zawsze trzeba od razu wzywać kominiarza. W wielu przypadkach wystarczy przeprowadzenie czyszczenia profilaktycznego. Popularnym i skutecznym rozwiązaniem jest stosowanie preparatów do spalania w kotle lub kominku, które rozpuszczają i osuszają sadzę, ułatwiając jej odpadanie. Jak to wygląda w praktyce? Do paleniska wrzuca się specjalne brykiety, kostki lub proszek, które podczas spalania wydziela substancje chemiczne rozbijające nagar. To dobry sposób na wstępne czyszczenie, ale nie zastąpi ono mechanicznego usuwania osadu. Warto więc połączyć chemiczne środki czyszczące z ręcznym czyszczeniem przy użyciu szczotki i prętów kominiarskich.
Co ciekawe, często do czyszczenia komina polecane są obierki z ziemniaków. Ten domowy sposób polega na spalaniu wysuszonych obierek w kotle lub kominku. Podczas tego procesu wydzielana jest skrobia, która zmiękcza osady sadzy i smoły odkładające się na ściankach przewodu kominowego, dzięki czemu stają się bardziej kruche i łatwiejsze do usunięcia przy późniejszym mechanicznym czyszczeniu. Należy jednak pamiętać, że metoda ta działa jedynie częściowo i ma charakter wspomagający. Nie usuwa grubych warstw sadzy ani nie rozwiązuje problemu całkowitego zatoru przewodu kominowego. Może być pomocna jako profilaktyka, jeśli komin jest regularnie czyszczony i nie dopuszcza się do jego zaniedbania. Aby stosować ten sposób bezpiecznie, należy pamiętać, że obierki powinny być dokładnie wysuszone, aby nie wytwarzały pary wodnej w procesie spalania, a sam zabieg powinien być wykonywany co kilka dni w sezonie grzewczym, w zależności od intensywności palenia w kotle.
Pamiętaj! Spalania obierek nie można traktować tego jako zamiennika profesjonalnego czyszczenia komina ani obowiązkowych przeglądów wykonywanych przez uprawnionych kominiarzy.
Czym wyczyścić komin, aby było to skuteczne?
Podstawowym narzędziem jest szczotka kominiarska, dostosowana do przekroju przewodu kominowego – okrągła lub owalna, wykonana z tworzywa sztucznego lub stali. W przypadku stalowych wkładów kominowych lepiej sprawdzają się szczotki z tworzywa, które nie rysują powierzchni. Ponadto potrzebne są pręty przedłużające (najlepiej elastyczne, skręcane) lub linka z obciążnikiem. W sytuacjach wymagających intensywnego czyszczenia można wykorzystać mechaniczne urządzenia z wiertarką lub wkrętarką, które obracają szczotką z dużą prędkością, efektywnie rozbijając twarde osady.
Ważne! Jeśli nie mamy doświadczenia, lepiej nie eksperymentować z domowymi sposobami w przypadku silnego zanieczyszczenia, lecz skorzystać z usług fachowca.
Jak wyczyścić komin krok po kroku?
Proces czyszczenia rozpoczyna się od zabezpieczenia wnętrza domu przed brudem – należy zasłonić kominek lub kocioł, usunąć popiół i zabezpieczyć podłogę folią. Następnie wybiera się metodę czyszczenia – od góry lub od dołu – i wprowadza szczotkę do wnętrza przewodu. Ruchy powinny być energiczne, ale nie na tyle gwałtowne, by uszkodzić ścianki. Po mechanicznym usunięciu sadzy warto jeszcze przepalić kocioł suchym drewnem, aby wypalić drobne resztki. Na koniec trzeba opróżnić wyczystkę i sprawdzić drożność komina za pomocą lusterka lub specjalnej kamery inspekcyjnej.
