Jak zaprojektować kuchnię?

Kuchnia jest przede wszystkim miejscem prac związanych z przygotowywaniem posiłków. Jest to więc dość skomplikowany warsztat pracy, w którym od zgrania poszczególnych elementów zależy skuteczność i przyjemność kuchennych aktywności. Nowoczesne kuchnie to nie tylko szafki kuchenne ale wiele różnych sprzętów. Wszelkie czynności związane z obróbką termiczną, takie jak gotowanie, podgrzewanie czy pieczenie wymagają nie tylko dobrze zorganizowanego miejsca, ale też odpowiednich urządzeń. Płyty grzewcze, piekarniki i kuchenki mikrofalowe to sprzęty nowej generacji, które ułatwiają te procesy. Zlewozmywaki przejmują rolę stanowisk pracy, a lodówki w formie obszernych chłodzących szaf zastępują tradycyjne spiżarnie. Obecny styl życia dorzucił do kuchennych zadań dodatkowe funkcje, jak choćby przygotowywanie zdrowych koktajli czy nawet parzenie kawy. Niezbędne jest także zaplecze związane z wykorzystywaniem naczyń, i to zarówno do przygotowywania posiłków, jak i ich myciem, suszeniem czy przechowywaniem. Trudno też wyobrazić sobie kuchnię bez odpowiedniego miejsca na produkty spożywcze, trzeba je dobrze przemyśleć, szczególnie w domu brakuje osobnej spiżarni. Wreszcie jadalnia! To w kuchni lub na granicy z pokojem dziennym musi się znaleźć odpowiednie miejsce do spożywania posiłków, i tonie tylko przez rodzinę, ale również gości. Obecnie, gdy najczęściej kuchnia jest połączona z pokojem lub stanowi jego aneks ogromną rolę odgrywa jej wygląd. Wizualne atuty materiałów użytych do zabudowy, sprzętów AGD, armatury i oświetlenia są w projekcie kuchni nie mniej ważne niż funkcjonalność. Jak zaprojektować kuchnię, by spełniła wszystkie te role? 

Układ kuchni – zasady

W przypadku kuchni, która ma być głównie warsztatem pracy, kluczowa jest dobra organizacja prac. To dlatego kuchnię tworzy się jak stanowisko przy taśmie produkcyjnej – szafki stojące są przykryte blatem roboczym na wygodnej wysokości, a wiszące nad nimi górne tak zaprojektowane, by maksymalnie wykorzystać przestrzeń, a zarazem by ich zawartość była w strefie zasięgu. Meble i sprzęty mają tworzyć zwartą całość, dlatego w obecnych projektach kuchni dominuje rozplanowanie wszystkich funkcjonalności w jednej zabudowie. Próby przekształcenia wyposażenia kuchni w wolno stojące meble i sprzęty zwykle przegrywają z zwartą zabudową, bo są po prostu mniej wygodne, a ponadto nie wykorzystują maksymalnie przestrzeni. Planowanie układu kuchennego jako jednej całości nie musi oznaczać jednego kształtu zabudowy. W zależności od warunków pomieszczenia, zabudowa ta może przybierać kształt jednego ciągu, dwóch przeciwległych, litery L lub U. Na topie są też ustawienia z wyspą pośrodku kuchni lub na granicy z pokojem. By codzienne użytkowanie kuchni i praca w niej były wygodne, każdy z elementów ma swoje miejsce. Kolejność  i ich sąsiedztwo mają być zgodna z kolejnością działań. Jeszcze do niedawna obowiązującym układem był taka zwany trójkąt trójkąt roboczy, czyli ciąg technologiczny. Prawidłowo zaplanowany otwiera lodówka – dzisiaj często strefę tę poszerza szafa cargo występująca w roli spiżarni. Wstępna obróbka produktów to strefa zlewozmywaka. Trzeci wierzchołek trójkąta to kuchenka, często zastępuje ją płyta kuchenna i piekarnik. Wierzchołki trójkąta nie powinny być od siebie zbytnio oddalone – łączna długość ramion nie powinna przekraczać 7 m. Zabudowa z dodatkowym blatem roboczym np. na wyspie, to odległości miedzy wyspą a ciągiem roboczym nie mogą być zbyt duże, a blaty nie powinny być za długie – wydłużają drogę, gdy chcemy skorzystać z różnych sprzętów. Nawet, gdy stanowiska pracy nie tworzą ciągu, powinny zachowywać zasadę trójkąta roboczego.

Jak zaprojektować kuchnię samemu

Taki układ wynika z kolejności prac. Jednak projektując własną kuchnię, weźmy też pod uwagę układ przestrzenny i własne przyzwyczajenia. Jeśli zależy nam by zakupy rozpakowywać jak najbliżej wejścia, dobrze aby lodówka oraz szafka na zapasy znalazły się jednym miejscu zabudowy i tuż przy wejściu do kuchni. Jednocześnie powinno to być miejsce blisko blatu roboczego, bo przyda on się nie tylko do położenia siatek czy postawienia zgrzewek z napojami, ale też wtedy gdy wyjmujemy zapasy z lodówki czy szafki. W nowoczesnych projektach często lodówka jest wbudowana w wysoką szafkę, a obok niej znajduje się słupek z wbudowanym piekarnikiem i kuchenką mikrofalową. W przypadku takiej wielofunkcyjnej wysokiej zabudowy trzeba również pamiętać o umiejscowieniu blatu w pobliżu, bo dobrze, żeby można było upieczoną lub podgrzaną potrawę móc szybko odstawić na blat. Zlewozmywak i towarzyszący mu blat roboczy może znajdować się blisko lodówki lub płyty kuchennej, trzeba jednak pamiętać, że sąsiedztwo zlewozmywaka i kuchenki lub płyty kuchennej powinno nie być bezpośrednie. Powinien je dzielić kawałek blatu, ale jakie będzie on miał wymiary, zależy od tego ile mamy miejsca i jak przygotowujemy posiłki. Gdy z jednej strony płyty kuchennej postawimy np. ekspres do kawy, z drugiej powinno być miejsce na odstawianie garnków. Nie stawiajmy między płata kuchenną suszarki do naczyń, bo jej plastikowe elementy mogą niestety się opalić. Dobrą praktyką jest umieszczenie zlewu obok zmywarki, wówczas blat kryjący zmywarkę będzie jak znalazł na suszarkę.

Planując podział blatów roboczych, weźmy pod uwagę jakie przedmioty będą na nim stały na stałe. Najmniejszy odcinek blatu roboczego wynosi 80 cm, ale nie zawsze taki da się wygospodarować. Absolutne minimum to 60 cm, ale wtedy w innym miejscu musi być również kawałek blatu na cele wyłącznie robocze.

Gdy ciąg zabudowy będzie miał kształt litery L lub U, punktem newralgicznym będą szafki narożne. Ich nowoczesne wyposażenie i pomysłowy układ drzwiczek, znacznie poprawią funkcjonalność kuchni, ale warto dopasować sposób otwierania do swoich upodobań, mają one bowiem swe ograniczenia, dlatego trzeba poznać specyfikę produktów, które wybieramy.

Polega na umieszczeniu stanowiska pracy pośrodku kuchni. Najprostszy zestaw to wyspa tylko z blatem roboczym i półkami lub szufladami pod spodem. Powinna mieć wymiary 80x60 cm – tylko wtedy nie będzie nam brakować miejsca do pracy. Planując takie rozwiązanie, umieśćmy w szafce pod blatem gniazdo wtykowe do podłączania przenośnych sprzętów AGD. Popularnym rozwiązaniem jest wyspa z zainstalowaną w niej elektryczną płytą grzewczą (łatwiejszą do zamontowania od gazowej)oraz wiszącym okapem. Spełniona funkcję miejsca pracy, jeśli z każdej strony płyty grzewczej zaplanujemy blat na odstawianie

garnków, przyborów kuchennych czy produktów. Jeśli na wyspie chcemy zamontować zlewozmywak, niezbędne jest podłączenie wodno-kanalizacyjne w posadzce. Wyspa z blatem roboczym i ze zlewozmywakiem

powinna mieć 120-180 cm długości.

Coraz więcej osób marzy o kuchni, w której można nie tylko przygotować posiłek czy przysiąść na szybkie śniadanie. Ciepły, „domowy”, klimat tego pomieszczenia sprawia, że chętnie w niej jadamy także główne posiłki i prowadzimy dyskusje przy herbacie. Do tego konieczny jest stół, przy którym można wygodnie usiąść, a równocześnie nieograniczający funkcjonalności kuchni. Stół kwadratowy dla czterech osób wymaga powierzchni o wymiarach 240x240 cm, a okrągły 250x250 cm. Okrągły stół dla sześciu osób zajmie powierzchnię 285x285 cm.